In het recente verkiezingsdebat over landbouw en handel kwamen alle kandidaat Europarlementariërs (MEPs) van de negen aanwezige partijen samen. Het debat werd georganiseerd door Feedback EU in samenwerking met Platform ABC, de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, en de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. Hoewel er een consensus leek te zijn over enkele hoofdpunten, zoals het verbeteren van het inkomen van boeren en het tegengaan van oneerlijke concurrentie en handelsverdragen, waren de meningen over de invulling en aanpak van deze doelen sterk verdeeld.
Consensus en Controverse
Alle partijen spraken zich uit voor een beter inkomen voor boeren en tegen oneerlijke handelspraktijken. De meeste partijen steunen ook de vergroening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Echter, rechtse partijen willen de hectarepremie behouden als buffer voor slechte tijden. Er waren uiteenlopende meningen over wat eerlijk en beter is voor de boer en het milieu, en over de rol van Europa hierin.
Monique Ansink (Volt) vatte het treffend samen: “Als je achter de kudde aanrent, loop je altijd in de stront.” Hiermee benadrukte ze de noodzaak voor progressieve verandering en leiderschap.
Milieu en Mest
Anja Hazekamp (PvdD) bracht de omvang van het mestprobleem in Nederland onder de aandacht: “We produceren 70 miljoen ton mest per jaar, dat is 1000 kg per inwoner, ofwel 33 badkuipen per jaar per persoon.” Dit beeldende voorbeeld stuitte op kritiek van de BoerBurgerBeweging (BBB) en de SGP, die vonden dat de cijfers overdreven waren.
Hans Geurts (BBB) pleitte tegen de afschaffing van de derogatie is, waardoor hij minder dierlijke mest en meer kunstmest moet gaan verbruiken, terwijl de SGP een kringlooplandbouw voorstelde waarin ook menselijke mest wordt gebruikt.
Subsidies en Duurzaamheid
Anja Hazekamp (PvdD) stelde dat alle GLB-subsidies moeten worden ingezet voor verduurzaming en vermindering van externe kosten. Ze bekritiseerde het huidige systeem, waarbij de meeste subsidies naar grote bedrijven in de veehouderij gaan vanwege de hectarepremie.
Lara Sibbink (GroenLinks/PvdA) benadrukte het belang van biologische landbouw, waar veel minder in is geïnvesteerd dan in conventionele landbouw. Ze pleitten voor GLB-ondersteuning voor biologische landbouw vanwege de lagere externe kosten.
Hendri Nortier (D66) stelde dat eerlijke beprijzing cruciaal is en dat potentiële klimaatschade in de prijs moet worden meegenomen. Hij betoogde dat Nederland, door in te spelen op deze ontwikkelingen, de concurrentiekracht van de boeren kan versterken.
Wetenschappelijke Feiten en Polarisatie
Een boer uit het publiek klaagde dat tegenwoordig alle wetenschap subjectief lijkt. De wetenschappelijke feiten over klimaat, stikstof en landbouw werden door sommige boeren en rechtse partijen ter discussie gesteld.
Lara Sibbink (GroenLinks/PvdA) was verbaasd over het gebrek aan feitenkennis van sommige kandidaten. Ze werd door een boer uit het publiek neergezet als theatermaker, wat ze beaamde naast haar rol als voedselexpert.
Monique Ansink (Volt) riep op om de links-rechts discussie en polarisatie te vermijden en samen te werken aan een duurzame toekomst. Hans Geurts (BBB) sloot zich hierbij aan en benadrukte het belang van communicatie over gewasbeschermingsmiddelen zonder angstzaaien.
Handel en Vrijhandelsverdragen
Fenna Feenstra (SP) stelde dat wat we hier niet willen, we ook niet in Indonesië en Brazilië moeten willen.
Anja Hazekamp (PvdD) benadrukte het belang van het uitsluiten van landbouw uit vrijhandelsverdragen. Lara Sibbink (GroenLinks/PvdA) benadrukte de noodzaak van voedselsoevereiniteit.
De SGP en BBB stemden tegen het Mercosur-verdrag vanwege oneerlijke concurrentie en lagere duurzaamheidsnormen voor importproducten. Lambert Polinder (SGP) benadrukte dat de import van buiten de EU aan dezelfde productiemethoden moet voldoen als binnen de EU.
Lara Sibbink (GroenLinks/PvdA) pleitte voor mirror measures in handelsverdragen, die wederkerig moeten worden toegepast, bijvoorbeeld bij de export van pesticiden uit de EU.
Hans Geurts (BBB) gaf aan dat de BBB, ondanks hun eerdere tegenstand tegen Mercosur, nu zullen deelnemen aan de EVP-fractie en pragmatischer zullen zijn in hun stemgedrag, wat door de VVD wordt bevestigd.
Oneerlijke concurrentie en Mirror Measures
Frank Mechielsen, directeur van Feedback EU gaf een presentatie over oneerlijke concurrentie voor Europese boeren van boeren uit landen buiten de EU en presenteerde ook de beleidsnota die recent is uitgebracht door Feedback EU over dit wetgevingsinstrument. De beleidsnota is hier terug te lezen.
Samenvatting
Het verkiezingsdebat over landbouw en handel toonde een brede eensgezindheid over de noodzaak van eerlijke inkomens voor boeren en de strijd tegen oneerlijke concurrentie en handelsverdragen. Echter, de visies op hoe deze doelen te bereiken verschilden sterk tussen de partijen. Linkse partijen benadrukten de noodzaak van duurzaamheid en biologische landbouw, terwijl rechtse partijen pleitten voor behoud van de hectarepremie en pragmatische benaderingen in handelsverdragen. De discussie over mest en wetenschappelijke feiten illustreerde de polarisatie binnen het debat, met oproepen van Volt en BBB om gezamenlijk naar een duurzame toekomst te werken. Het was duidelijk dat, hoewel de doelen overeenkomen, de wegen naar die doelen sterk uiteenlopen.